ฝุ่นพิษ วิกฤตการณ์ทางอากาศ ที่หลายจังหวัดในประเทศไทยต่างกำลังประสบปัญหา บางพื้นที่มีค่าดัชนีคุณภาพสูงเกินกว่ามาตรฐาน มีความเป็นอันตรายต่อร่างกายของมนุษย์ กลายเป็นวิกฤติที่ยากจะรับมือ เนื่องจากปัจจุบันยังไม่สามารถหาทางแก้ไขให้ปัญหาดังกล่าวหมดไปได้อย่างสิ้นเชิง อีกทั้งอากาศเองก็เป็นปัจจัยพื้นฐานที่มีความสำคัญต่อการดำรงชีวิตของมนุษย์
หากพูดถึงบริเวณที่มีอากาศไม่สะอาด บางคนอาจเจาะจงไว้เพียงแค่จังหวัดในโซนกรุงเทพมหานครฯ เท่านั้น เพราะด้วยปริมาณของประชากร และความหนาแน่นของสิ่งก่อสร้างต่างๆ ที่ดูเหมือนเป็นสาเหตุของการทำให้อากาศนั้นปนเปื้อนไปด้วยฝุ่นและควัน แต่ดูเหมือนว่าทุกวันนี้ปัญหาดังกล่าวกำลังขยายวงกว้างไปยังจังหวัดต่างๆ ในทั่วไปประเทศ ไม่ว่าจะเป็นชุมชนเมือง หรือพื้นที่ในชนบทเองก็ได้รับผลกระทบเช่นเดียวกัน
แฮชแท็ก #saveเชียงราย ขึ้นเป็นเทรนด์อันดับต้นๆ ของแอปพลิเคชันทวิตเตอร์ เนื่องจากค่าดัชนีคุณภาพอากาศ หรือ AQI ที่วันได้นั้นอยู่ในระดับอันตราย จึงทำให้ประชาชนส่วนใหญ่หันมาสนใจในประเด็นนี้เป็นอย่างมาก บางคนออกมาเรียกร้องให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องเข้ามาแก้ไขปัญหา หรือบางคนก็เรียกร้องให้มีการหยุดเผาหญ้าปรับหน้าดินในอุตสาหกรรมการเกษตร
สำหรับในพื้นที่ของภาคอีสานตอนล่าง ถึงแม้ว่ามลพิษในอากาศจะไม่ได้สูงเทียบเท่ากับจังหวัดที่กำลังเป็นวิกฤต แต่ก็ถือได้ว่าสิ่งที่กำลังเผชิญนั้นอยู่ในระดับที่ไม่ดีต่อสุขภาพ หลายพื้นที่ในแถบนี้ส่วนใหญ่ใหญ่แล้วจะไม่ได้รับผลกระทบอะไรมากนัก แต่ดูเหมือนว่าสถานการณ์ในปีนี้จะมีความรุนแรงเพิ่มขึ้นมาก กลายเป็นว่าอากาศดีๆ ที่มีไว้หายใจกำลังลดน้อยลงเรื่อยๆ
156 คือค่าดัชนีคุณภาพอากาศตามมาตรฐานของ US-EPA 2016 standard ในอ.วารินชำราบ จ.อุบลราชธานีที่เว็บไซต์ IQAir วัดได้ในวันนี้ (27 มี.ค. 2566) และค่าของ PM2.5 นั้นวัดได้ที่ 66 µg/m³ (ไมโครกรัมต่อลูกบาศก์เมตร) ซึ่งนั่นหมายความว่าจะมีผลกระทบต่อสุขภาพของกลุ่มคนที่มีความอ่อนไหวเป็นอย่างมาก และควรหลีกเลี่ยงที่จะออกไปยังพื้นที่กลางแจ้ง อีกทั้งยังต้องหาเครื่องมือมาป้องกันร่างกายของตนเอง เช่น สวมใส่หน้ากากอนามัยที่มีคุณสมบัติในการป้องกันฝุ่น
หากเป็นเมื่อก่อน การออกจากบ้านคงไม่ต้องกังวลอะไรมากมาย แต่กับปัจจุบันนี้เราต้องเตรียมตัวเป็นอย่างมาก เครื่องมือป้องกัน ข้อมูลคุณภาพของอากาศที่อาต้องตรวจสอบอยู่บ่อยๆ หรือแม้แต่การออกไปทำกิจกรรมในพื้นที่โล่งแจ้งบางครั้งก็ไม่สามารถอยู่ได้นานมากนัก เนื่องจากจะมีปัญหากับสุขภาพของตน อาจเป็นการสะสมมลพิษไว้ในร่างกาย อันนำไปสู่การเป็นโรคที่มีความเกี่ยวข้องกับระบบทางเดินหายใจในอนาคต
ไม่ว่าจะเป็นพื้นที่ในเมืองที่มีความแออัดของผู้คน หรือแม้แต่ชนบทที่เต็มไปด้วยธรรมชาติก็มีโอกาสเผชิญกับวิกฤตินี้ด้วยกันทั้งนั้น เพราะปัจจัยที่มีผลต่อการเกิดมลพิษทางอากาศไม่ได้เป็นสิ่งที่สามารถควบคุมได้อย่างง่าย หากแต่เพียงผลักดันให้หน่วยงานภาครัฐหันมาให้ความสำคัญกับสิ่งนี้มากยิ่งขึ้น เพื่อเน้นให้แก้ไขปัญหาที่เชิงโครงสร้างเพื่อป้องกันให้ผลกระทบมีน้อยลงกว่าเดิม