ตัวแทนพรรคเพื่อไทย – ก้าวไกล และอาจารย์มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี หนุน ‘Sex Worker’ ถูกกฎหมาย
ฝ่ายผู้ขายบริการได้เล่าประสบการณ์ที่ไม่ได้รับความเป็นธรรมแต่ไม่สามารถเอาผิดกับผู้ใดได้และหากถูกกฎหมาย
จะเป็นการยกระดับคุณภาพชีวิตศักดิ์ศรีและความเป็นมนุษย์ได้
ทำให้ถูกกฎหมาย คนขายบริการได้รับการคุ้มครอง
ชานันท์ ยอดหงษ์ ผู้สมัคร ส.ส.บัญชีรายชื่อพรรคเพื่อไทย เปิดเผยกับ ‘เดอะลาวเด้อ’ ว่า การทำให้อาชีพขายบริการทางเพศถูกกฎหมายนั้นไม่อยากให้มองแค่ผลดีทางเศรษฐกิจที่ปัจจุบันประเทศไทยมีรายได้จากการท่องเที่ยวการบริการทางเพศเป็นจำนวนมาก แต่อยากให้มองผลดีจากการตระหนักได้ถึงความเป็นมนุษย์อย่างเท่าเทียม ไม่ว่าจะเป็นเสรีภาพในการประกอบอาชีพ แม้ว่าคุณจะประกอบอาชีพใด คุณควรได้รับการคุ้มครองอย่างแรงงานคนหนึ่ง เป็นผลดีอย่างหนึ่งที่คำนึงในเรื่องของผลดีต่อสังคม การที่ให้สิทธิเสรีภาพของประชาชนในการที่จะประกอบอาชีพใดอาชีพหนึ่ง ก็เป็นเรื่องที่ดีต่อสังคม
“ปัญหาตอนนี้ sex worker เป็นอาชีพที่ผิดกฎหมายด้วยพ.ร.บ.ปราบปรามการค้าประเวณีปี 2539 ถือว่าเป็นความรุนแรงอย่างหนึ่งเหมือนกัน เพราะทำให้อาชีพบริการทางเพศผิดกฎหมาย กลายเป็นอาชีพที่ต้องอยู่ในตลาดมืด อยู่ในธุรกิจสีเทา ซึ่งอาชีพนี้ก็เป็นอาชีพที่ต้องบริการทางอารมณ์แล้วอยู่ในที่ปิดเป็นส่วนตัว สุ่มเสี่ยงต่อการถูกกระทำความรุนแรงได้ง่าย การที่ผลักให้อาชีพนี้ผิดกฎหมายและอยู่ในพื้นที่ปิดเช่นนั้นง่ายต่อการเกิดความรุนแรง”
ชานันท์กล่าวด้วยว่า การทำให้ sex worker ไม่ผิดกฎหมายนั้นทำให้คนเข้าถึงความปลอดภัยได้ง่ายขึ้น ผมคิดว่ามันเป็นข้อดีอย่างหนึ่ง เป็นคุณูปการที่ดีอย่างหนึ่งในการที่จะทำให้คนประกอบอาชีพได้ อย่างน้อยที่สุดเขาจะมีอะไรมารับรองว่า ถ้าเกิดความรุนแรงเกิดขึ้น เกิดแขกไม่ยอมจ่ายเงินยังมีอีกหน่วยงานมาคอยช่วยเหลืออีกองค์กร เช่น ตำรวจ หรือกลุ่มทางรัฐเองออกมา รับรองตรงนี้ในการที่เขาจะไม่ถูกรังแก ไม่ถูกใช้ความรุนแรงหรือไม่ถูกเอารัดเอาเปรียบได้
ด้าน พรสิทธิ์ รักษาทรัพย์ ผู้สมัครส.ส.ศรีสะเกษ เขต 5 พรรคก้าวไกล เปิดเผยว่า ทุกอาชีพล้วนต้องได้รับการคุ้มครองทางกฎหมาย เพราะฉะนั้นหากอาชีพค้าบริการทางเพศ หรือ Sex worker เข้าสู่ระบบแรงงาน จะทำให้อาชีพดังกล่าวผูกโยงเข้ากับระบบประกันสังคม และสาธารณสุข ซึ่งในส่วนของผู้ประกอบอาชีพ แน่นอนจะมีส่วนในการสร้างความมั่นคงทางอาชีพให้กับผู้ประกอบอาชีพ และความปลอดภัยด้านสุขภาพ และจะมีส่วนในการสร้างความมั่นใจในการใช้บริการอย่างปลอดภัยให้กับผู้ใช้บริการ รวมทั้งทำให้อาชีพ Sex worker ให้เป็นหนึ่งในอาชีพที่ทุกคนมีสิทธิ์และศักดิ์ศรีในวิชาชีพ
นักวิชาการหนุน แต่ติดปัญหาอคติ
เสนาะ เจริญพร อาจารย์คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี เปิดเผยว่า เห็นด้วยที่จะทำให้ถูกกฎหมาย แต่ไม่แน่ใจว่ามันจะฝ่าฟันไปได้ขนาดไหน เมื่อร่างกฎหมายฯเข้าสภาฯมีความเป็นไปได้ยาก คิดว่าประเด็นที่จะชนะก่อนคือ LGBTQ+ และ ร่างพ.ร.บ. สมรสเท่าเทียม น่าจะง่ายกว่า เพราะสังคมไทยยังมีอคติเรื่องโสเภณี การผลักดันให้การการขายบริการถูกกฎหมายน่าจะเป็นเรื่องยาก ต้องเจอกับกระแสคนเซนสิทิฟ บ้างยังด่าคำว่ากะหรี่โดยไม่รู้ตัว ทั้งสายที่ดูก้าวหน้ายังด่าเพื่อนกันเองคนกันเองว่ากะหรี่ ด่าส.ส.ว่าเป็นส.ส.กะหรี่ในรัฐสภา มันก็ยังมีนัยของการดูถูก Sex Worker แต่แน่นอนมันดูก้าวหน้าขึ้น กล้าพูดมากขึ้น เป็นนิมิตหมายที่ดี
อย่าให้ศีลธรรมเป็นเงื่อนไข
ชานันท์กล่าวว่า ไม่ควรเอาเรื่องศีลธรรมใดศีลธรรมหนึ่งมาเป็นเครื่องมือออกกฎหมาย และยังกล่าวอีกว่า “ในปัจจุบันมีกฎหมายป้องกันและปราบปรามการค้าประเวณี 2539 เมื่อมองในตัวบทกฎหมายแล้วการให้บริการทางเพศถือว่าเป็นอาชญากรรมอย่างหนึ่งตามข้อกฎหมาย เรียกว่า victimless crime คือ อาชญากรรมที่ไม่ได้มีเหยื่อ คงไม่มีผู้ใดซื้อบริการทางเพศแล้วไปแจ้งความว่าฉันซื้อบริการทางเพศมา คุณขายบริการทางเพศมันผิดกฎหมาย แต่ไม่มีใครตกเป็นเหยื่อทางการขายบริการทางเพศ เพียงแต่ว่ามีการใช้ศีลธรรมที่สูงเกินกว่ามาตรฐานในการออกกฎหมายนี้ทำให้ sex worker กลายเป็นผิดกฎหมาย
การผลักให้ sex worker เป็นอาชญากรและอยู่ในตลาดมืด และสุ่มเสี่ยงต่อการเผชิญกับความรุนแรง ผมคิดว่ามันเป็นสิ่งที่เลวร้ายมากกว่าที่จะบอกว่า sex worker เป็นสิ่งเลวร้าย ในส่วนตัวไม่ได้มองว่า sex worker เป็นสิ่งเลวร้าย เป็นอาชีพหนึ่งที่บุคคลหนึ่งจะสามารถประกอบได้ตามความถนัดตามความชอบตามศักยภาพที่ตนเองมี แต่บางครั้งก็มีเงื่อนไขบางเงื่อนไขที่ผลักดันให้คนไปเป็น sex worker ด้วย อันนี้จะเป็นเรื่องที่ต้องถกเถียงกันต่อไปแต่อย่างไรก็ตามผมยังเชื่อว่าทุกคนมีเจตจำนงเสรีในการประกอบอาชีพนี้โดยที่ไม่ไปละเมิดสิทธิ์ใคร เพียงแต่ว่า ณ ตอนนี้กฎหมายใช้ศีลธรรมสูงเกินไปเท่านั้นเอง”ชานันท์กล่าว
ด้าน พรสิทธิ์ กล่าวว่าหลายคนมอง Sex worker หรือคำว่า กะหรี่ เป็นคำหยาบ คำด่าทอมาโดยตลอด ดังนั้นแล้วปัญหา หรืออุปสรรคในการทำให้อาชีพดังกล่าวถูกยอมรับ คือการที่บริบทสังคมไทยได้สร้างภาพจำของ Sex worker ให้เป็นคำที่ถูกพูดในเชิงลบ ซึ่งส่งผลเกาะเกี่ยวผูกพันต่อความเชื่อทางด้านศีลธรรม ศาสนา รวมถึงบริบทสังคมไทย ทำให้กฎหมายที่เป็นโครงสร้างที่สะท้อนบริบทของสังคมไทย ไม่สามารถที่จะออกกฎหมายที่ย้อนแย้งกับภาพจำของคนในสังคมได้
บทเรียนต่างประเทศ
ชานันท์ กล่าวว่าในแต่ละประเทศมีเงื่อนไขที่แตกต่างกันออกไปในประเทศที่ sex worker ถูกกฎหมาย มีความพยายามกีดกันไม่ให้แรงงานข้ามชาติในประเทศนั้นสมรสกับคนในประเทศเป็นเหมือนนโยบายทัศนคติบางประการเหมือนกัน เลยทำให้ sex worker ถูกกฎหมาย โดยให้ sex worker ที่เป็นชาวต่างชาติเข้ามาประกอบอาชีพนี้
“ในบางประเทศในเรื่องของกฎหมายกับ sex worker แยกได้เป็น 2 กลุ่มคือ กลุ่มหนึ่งทำให้ไม่ผิดกฎหมายกับการทำให้พนักงานบริการทางเพศถูกกฎหมาย จะมีความแตกต่างตรงที่ 1) ยกเลิกไม่ทำให้ผู้ขายบริการเป็นอาชญากรไม่ทำให้เป็นมิจฉาชีพ 2) มีกฎหมายออกมาควบคุมคุ้มครองกำหนดว่าคุณสามารถประกอบอาชีพนี้ได้แต่ต้องอยู่ภายใต้เงื่อนไขบางประการ แต่ถ้าเป็นปัจเจกบุคคลต้องการจะประกอบอาชีพนี้ย่อมทำได้ ขึ้นอยู่แต่ละเงื่อนไขของแต่ละประเทศในการออกกฏหมายเงื่อนไขของแต่ละรัฐสภาแต่ละประเทศที่คำนึงถึง เรื่องหนึ่งก็อาจจะมองเรื่องของศีลธรรม การจัดความเป็นระเบียบเรียบร้อย ขึ้นอยู่กับเงื่อนไขของแต่ละรัฐ”ชานันท์กล่าว
ด้านพรสิทธิ์ กล่าวว่าหลายประเทศที่สามารถออกกฎหมายในการสนับสนุน และส่งเสริมการประกอบอาชีพ Sex worker ได้ คือประเทศต่าง ๆ เหล่านั้น ให้ความสำคัญในด้านของความเชื่อในปัจเจกชน, สิทธิมนุษยชน และธรรมชาติของมนุษย์ (Human Nature) เพราะฉะนั้นเมื่ออาชีพ Sex worker เป็นอาชีพที่มีอยู่ รวมถึงสะท้อนถึงธรรมชาติในการร่วมเพศของมนุษย์ อาชีพดังกล่าว จึงสมควรเป็นหนึ่งในตัวเลือกในการประกอบอาชีพ ที่ได้รับการยอมรับ มีศักดิ์ศรีและคุณค่าในวิชาชีพ ดังนั้นการต่อสู้ส่วนใหญ่ของการได้มีซึ่งกฎหมาย หรือการสร้างความยอมรับของอาชีพ Sex worker คือ การต่อสู้ในเชิงความคิดและอุดมการณ์ของผู้คนในสังคม ซึ่งประชาธิปไตยและสิทธิมนุษยชนมีส่วนสำคัญในการทำให้เกิด กล่าวคือ ประเทศส่วนใหญ่ที่สามารถสร้างการยอม และทำให้อาชีพ Sex worker เป็นเรื่องธรรมดาได้ คือประเทศที่สามารถสร้างความเป็น เสรีนิยมให้กับประชากรในประเทศ จนทำให้ทุกอาชีพได้รับความเคารพในสังคมอย่างเท่าเทียม
ส่วนเสนาะกล่าวว่า มีหลายประเทศที่ทยอยถูกกฎหมาย ถ้าดูสารคดีรอบโลกของ กรุณา บัวคำศรี มีหลายประเทศที่มีช่อง drive thru เข้าไปตกลงราคา ตกลงเสร็จ จะมีปุ่มกดให้ผู้ขายบริการสามารถกดได้ ถ้าเกิดอันตรายก็เป็นการป้องกันการเกิดอันตราย และจ่ายเงินผ่านบัตรเครดิตได้ และเป็นอาชีพที่ถูกกฎหมาย สามารถได้รับบริการจากรัฐ เป็นตัวอย่างที่ดี ยิ่งถูกกฎหมายยิ่งดี ปลอดภัย ฟ้องร้องได้ ปลอดโรค ก็เป็นการป้องกันธุรกิจเทา ๆ ซึ่งคนที่ได้ประโยชน์มาสุดคือ มาเฟีย ตำรวจและทหาร แต่อย่างไรก็ตาม ระบบขายบริการนี้ก็มีปัญหา คือสะท้อนสังคมไทยอย่างชัดเจน เพราะสังคมไทยชอบทำอะไรเทาๆ ไว้เพื่อให้รัฐมาเฟียจะได้หาเงินได้ ก็ปากว่าตาขยิบ ต่างชาติมาเที่ยวก็มักจะมาเที่ยวอย่างว่า แต่อย่างไรก็ตาม ก็จะไปพ้นเรื่องผู้หญิงว่าควรจะมีผู้ขายบริการผู้ชายให้ผู้หญิงมีทางเลือก ถ้าจะไปบาร์โฮสต์แพง ก็ควรจะมีทางเลือกสำหรับเพศอื่นๆ
Sex worker กับนโยบายพรรคเพื่อไทย – ก้าวไกล
ชานันท์ กล่าวว่า พรรคเพื่อไทยได้มีการหารือกับทางทั้งภาคประชาสังคม,นักเคลื่อนไหว,ประชาชนรวมไปถึงผู้ประกอบการด้านบริการทางเพศด้วย ตกลงกันว่าจะสนับสนุนร่างกฎหมายของภาคประชาสังคมที่ร่างขึ้นมาให้มีการคุ้มครองอาชีพบริการทางเพศ เนื่องจากว่าเป็นการลดทอนการเสียดทานทางสังคมด้วย เพราะว่าทางพรรคเองอยากยกเลิก พ.ร.บ.ว่าด้วยการปราบปรามการค้าประเวณี 2539 แต่ว่าเพื่อเป็นการพบกันคนละครึ่งทางระหว่างกระแสสังคม เลยพร้อมที่จะผลักดันร่างกฎหมายของทางภาคประชาสังคม ซึ่งเป็นการรวมกลุ่มกันชื่อว่า Empower ผลักดันเรื่องของสวัสดิการ เรื่องสิทธิของพนักงานบริการเราก็พร้อมที่จะผลักดัน เพราะว่าด้วยหลักการแล้วทางพรรคการเมืองเองให้ความสำคัญเสียงของประชาชน ไม่ว่าประชาชนเสนอเรื่องใดๆ มาพรรคก็พร้อมรับที่จะมาพิจารณา พร้อมที่จะผลักดันในบางประเด็นในหลายๆ ประเด็นด้วย เลยได้พูดคุยกับทางภาคประชาสังคมแล้วว่า เขาได้รวมตัวกันแล้ว มีนักวิชาการมีกลุ่มผู้ประกอบการและงานบริการเองได้ขบคิดกันมาแล้ว ระดมสมองกันมาเรียบร้อยแล้วว่าอยากให้ทางออกเป็นอย่างไร ทางพรรคเลยอยากจะสนับสนุนในประเด็นเหล่านี้ตามร่างกฎหมายที่ภาคประชาสังคม เสนอมาโดยเราคำนึงถึงเรื่องของการป้องกันความรุนแรง,สิทธิมนุษยชน,สวัสดิภาพและก็สวัสดิการของแรงงานก็เลยออกมาในรูปแบบนี้
ด้านพรสิทธิ์กล่าวว่า พรรคก้าวไกลมีนโยบายในการสนับสนุนอาชีพ Sex worker คือ การออก พ.ร.บ. ค้าประเวณีและคุ้มครองผู้ให้บริการ ฉบับใหม่ เพื่อควบคุมการค้าประเวณี ให้ผู้ให้บริการทางเพศได้รับการคุ้มครองการทำงาน และมีอำนาจต่อรองกับเจ้าของสถานบริการ โดยมีเงื่อนไขในการควบคุม เช่น อายุไม่ต่ำกว่า 18 (เสนอ 20) ปีต้องสมัครใจจริง ๆ ไม่สามารถบีบบังคับได้ เช่น อยากหยุดวันไหนต้องหยุดได้ อยากเลิกทำเมื่อไหร่ก็ต้องเลิกได้ มีสิทธิในการปฏิเสธลูกค้าฯ ให้สถานบริการตรวจโรค/สารเสพติด ทุก 3 เดือน ต้องใช้ถุงยางอนามัย และมีการคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล ถ้าเลิกทำงานนี้แล้ว สถานบริการต้องลบข้อมูลส่วนบุคคลของผู้ให้บริการภายใน 7 วัน
Sex worker เผยทำให้ถูกกฎหมายคือการยกระดับคุณภาพชีวิตและศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์
เอ (นามสมมุติ) ผู้ทำอาชีพขายบริการทางเพศเปิดเผยว่า หากรัฐบาลชุดใหม่ผลักดัน พ.ร.บ เกี่ยวกับอาชีพ Sex Worker ให้ถูกกฎหมายและได้รับสิทธิสวัสดิการขั้นพื้นฐานเหมือนแรงงานอาชีพอื่นๆ จะเป็นการยกระดับคุณภาพชีวิตและศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ของคนกลุ่มหนึ่งที่มีตัวตนอยู่จริงในสังคม หรือจะพูดง่าย ๆ คือผู้ขายบริการเองก็มีความเป็นมนุษย์ แต่ไม่ได้รับความเป็นธรรมเพราะมันไม่ถูกกฎหมาย ถูกกระทำอย่างกับเราเองไม่ใช่มนุษย์ ทั้งเรื่องเจอลูกค้าที่ไม่ปฏิบัติตัวดีเท่าไหร่เมื่อมาใช้บริการเรา เราจึงหวังเมื่อมันถูกกฎหมายทุกอย่างจะดีขึ้น ไม่มากก็น้อย
“เราถูกกดขี่ซ้ำซ้อน ผู้ขายบริการถูกเอาเปรียบเป็นจำนวนมาก ทั้งโดนลูกค้าทุบตี ไม่ได้รับความเป็นธรรม บ้างเชิดเงินไม่จ่ายค่าบริการ ผู้ขายบริการไม่สามารถเอาผิดกับผู้ใดได้ ไม่มีความปลอดภัยสำหรับผู้ขายบริการ ประสบการณ์หลักๆ ที่เคยเผชิญมาคือ ผู้มาใช้บริการชักชวนให้ใช้ยาเสพติดร่วมด้วย บ้างก็เชิดเงินไม่ชำระค่าบริการตามราคาที่กำหนด บ้างก็ไม่ขอสวมถุงยางอนามัย ซึ่งเป็นสิ่งที่เลวร้ายที่เราไม่สามารถร้องทุกข์กับผู้ใดได้”
เอได้เสนอแนะเกี่ยวกับร่าง พ.ร.บ คุ้มครองผู้บริการทางเพศถูกกฎหมายว่า อยากจะเสนอเรื่องการผลักดัน กฎหมายป้องกันการเลือกปฏิบัติและการถูกเหยียดหยาม การเป็นผู้ขายบริการต้องไม่ถูกเหยียดหยาม และถูกกดขี่ และเสนอการควบคุมให้ผู้ขายบริการได้รับความเป็นธรรม สามารถร้องทุกข์เฉกเช่นอาชีพอื่นๆ ได้ และผู้ขายบริการนั้นจะต้องเป็นบุคคลที่สมัครใจ มิใช่ผู้ถูกบังคับให้กระทำ